ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ 2020

επικαιρότητα
Ενέργεια

Απολιγνιτοποίηση

2020-07-01

Απολιγνιτοποίηση – Ευκαιρία για ένα νέο όραμα για τη Δυτ. Μακεδονία

Λευτέρης Ιωαννίδης

Σήμερα που οι καμινάδες σχεδόν έσβησαν, στην περιοχή υπάρχει απογοήτευση, ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον. Η Δυτική Μακεδονία καλείται να καλύψει μια τεράστια απόσταση ώστε να περιοριστούν οι συνέπειες του κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων και παράλληλα να διαμορφωθεί ένα νέο παραγωγικό και βιώσιμο παραγωγικό πρότυπο.
Print

Ο Λευτέρης Ιωαννίδης ήταν δήμαρχος Κοζάνης την περίοδο 2014 - 2019, με την δημοτική κίνηση "Κοζάνη - Τόπος να ζεις"
Τον Οκτώβριο του 2019 ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προχώρησε στην ανακοίνωση της εξόδου της χώρας από τον λιγνίτη μέχρι το 2028. Λίγους μήνες αργότερα υποβλήθηκε από την χώρα μας το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που προβλέπει το κλείσιμο όλων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023 εκτός από την υπό ανέγερση λιγνίτη μονάδα Πτολεμαΐδα 5, η οποία θα συνεχίσει μέχρι το 2028 με καύσιμο τον λιγνίτη, ενώ θα αναζητηθεί τεχνικά και οικονομικά εφικτή λύση για την συνέχιση της λειτουργίας της πέρα του 2028 με χρήση άλλου καυσίμου.

Η αλήθεια είναι πως αυτές οι εξελίξεις προκάλεσαν ΣΟΚ στην τοπική κοινωνία της Δυτ. Μακεδονίας αφού η περιοχή καλείται να αλλάξει παραγωγικό μοντέλο σε ελάχιστο χρόνο. Δυστυχώς, και παρά τις προσπάθειες που κάναμε τα τελευταία χρόνια ως Δημοτική Αρχή Κοζάνης, η περιοχή βρίσκεται απροετοίμαστ για να αντιμετωπίσει αυτή την τεράστια δομική αλλαγή. Η Δυτική Μακεδονία καλείται να καλύψει μια τεράστια απόσταση ώστε να περιοριστούν οι συνέπειες του κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων και παράλληλα να διαμορφωθεί ένα νέο παραγωγικό και βιώσιμο παραγωγικό πρότυπο. Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι, όσο ξαφνική και αν εμφανίζεται η απόφαση για το ‘πρόωρο’ κλείσιμο των μονάδων, μια τεκμηριωμένη ανάγνωση των δεδομένων και των εξελίξεων των τελευταίων 20 χρόνων σχετικά με τις εξελίξεις στον κλάδο της ηλεκτροπαραγωγής παγκόσμια αλλά και ευρωπαϊκά θα αποκάλυπτε πως μια τέτοια εξέλιξη, χωρίς να μπορούσε ίσως να προβλεφθούν οι ημερομηνίες, μπορεί να χαρακτηριστεί αναμενόμενη.

Είναι χαρακτηριστικό πως την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια σημαντικότατη πτώση της λιγνιτικής δραστηριότητας ως συνέπεια αυτών των εξελίξεων. Το 2009 σε σύνολο καθαρής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας 52ΤWh (μαζί με τις εισαγωγές) η λιγνιτική παραγωγή συνέβαλε με περίπου 30TWh. Ενώ το 2009 σε σύνολο 52,1TWh η λιγνιτική παραγωγή συνέβαλε με μόλις 10,4TWh. Ενώ σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ τον Μαίο του 2020 η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα περιορίστηκε σε περίπου 3%.


Η μονοκαλλιέργεια της Δυτικής Μακεδονίας

Για να αντιληφθούν όσοι αναγνώστες δεν έχουν εικόνα της κατάστασης, η Δυτ. Μακεδονία και ειδικά η Κοζάνη και η Πτολεμαΐδα, τα τελευταία 60 χρόνια βασίστηκαν αποκλειστικά σχεδόν στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, με την περιοχή να μετατρέπεται από καθαρά αγροκτηνοτροφική περιοχή σε βιομηχανική και διαμορφώνοντας ένα ανάλογο κοινωνικοοικονομικό μοντέλο.

Έτσι η εξόρυξη και καύση λιγνίτη, εξελίχθηκαν σε μια παραγωγική μονοκαλλιέργεια με έναν πολύ υψηλό βαθμός εξάρτησης της τοπικής οικονομίας. Σήμερα η ΔΕΗ, σε ορυχεία και σταθμούς παραγωγής, απασχολεί περίπου 5000 μόνιμους εργαζόμενους, ενώ άλλοι τόσοι υπολογίζονται όσοι εργάζονται με συμβάσεις μερικής απασχόλησης και σε εργολάβους.

Συνολικά εκτιμάται ότι η απολιγνιτοποίηση θα απειλήσει συνολικά πάνω από 20.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας στην περιοχή.



Εθνική υπόθεση η Δίκαιη Μετάβαση

Εδώ όμως πρέπει να αναφέρουμε ξεκάθαρα πως ο λιγνίτης του λεκανοπεδίου Κοζάνης - Πτολεμαίδας δεν κάηκε για την ανάπτυξη της περιοχής αλλά συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του συνόλου της χώρας, με τα οφέλη από αυτή τη δραστηριότητα να διαχύθηκαν σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας. Είναι συνεπώς απολύτως αναγκαίο, η Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών να αντιμετωπιστεί ως μια Εθνική υπόθεση και να καταβληθεί η μέγιστη δυνατή προσπάθεια ώστε αυτός ο τόπος να μην βιώσει την ερήμωση και την απαξίωση.

Αυτή είναι η δική μας κόκκινη γραμμή.



Η επόμενη μέρα

Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι έχουμε εισέλθει στην λεγόμενη μεταλιγνιτική εποχή, με την απολιγνιτοποίηση να είναι μια αναπόφευκτη πλέον διαδικασία, χωρίς να υπάρξει ανάλογη προετοιμασία, με ένα σχέδιο μετάβασης το οποίο εκπονείται και με οικονομικούς πόρους που ακόμα είναι υπό αναζήτηση.

Η προσοχή και οι δυνάμεις θα πρέπει πλέον να επικεντρωθούν στην επόμενη μέρα.

Σε πρώτο επίπεδο να υπάρξει ένα σχέδιο για την απορρόφηση των ισχυρών και άμεσων κραδασμών από τον περιορισμό της λιγνιτικής δραστηριότητας και τις χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα χαθούν, και έπειτα να διαμορφωθεί ένα όραμα και ένα σχέδιο για την Δυτ. Μακεδονία της επόμενης δεκαετίας.

Είμαστε καταδικασμένοι να μετατρέψουμε αυτή την απειλή σε ευκαιρία για τη Δυτ. Μακεδονία. Μια ευκαιρία να αλλάξουμε το παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο της περιοχής και να θέσουμε τις βάσεις για ένα πιο βιώσιμο μέλλον για την περιοχή.


Δυτική Μακεδονία: Μια Πράσινη Περιφέρεια μέχρι το 2030

Αυτήν την εποχή εκπονείται, με ευθύνη της συντονιστικής επιτροπής για τη Δίκαιη Μετάβαση το Master Plan για την μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών. Συντονιστής της επιτροπής έχει οριστεί ο κ. Μουσουρούλης, ενώ έχει αναδειχθεί και ο ανάδοχος που έχει αναλάβει την ευθύνη για την εκπόνηση του.

Εκτιμώ πως η περιφέρεια της Δυτ. Μακεδονίας θα πρέπει να θέσει ως στόχο να μετατραπεί μέχρι το 2030 σε μια ‘Πράσινη Περιφέρεια’, που θα εξασφαλίζει ποιότητα ζωής και ευημερία στους ανθρώπους, που θα πρωτοπορεί στις εξελίξεις σχετικά με τις νέες τεχνολογίες σχετικά με την ενέργεια, που θα κάνει το άλμα από το Γκρίζο στο Πράσινο, σε όλους τους τομείς!

Για να μπορέσει όμως να μετατραπεί το όραμα σε πράξη, αλλά και να περιοριστούν οι συνέπειες της ταχείας απολιγνιτοποίησης θα πρέπει:

  1. Να τρέξει ένα άμεσο πρόγραμμα στήριξης των κοινωνικών ομάδων που θα πληγούν άμεσα από την απολιγνιτοποίηση μέσω ενός προγράμματος επιδότησης θέσεων εργασίας σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
  2. Να υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και όλους όσους θα πληγούν.
  3. Να ολοκληρωθεί το σχέδιο της κυβέρνησης για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών και παράλληλα να υπάρξει ουσιαστική συμμετοχή της περιοχής στην εκπόνηση αυτού του σχεδίου.
  4. Να προετοιμαστεί ένα σχέδιο εκπαίδευσης και επανακατάρτισης του εργατικού δυναμικού της περιοχής σε νέες δεξιότητες προσανατολισμένο στους παραγωγικούς άξονες που θα προβλέπει το σχέδιο για τη μετάβαση της περιοχής.
  5. Να εξασφαλιστούν όλοι οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι που θα απαιτηθούν ώστε η μετάβαση να γίνει δίκαια και ομαλά.
  6. Να αποκατασταθούν και να αξιοποιηθούν οι απαλλοτριωμένες εκτάσεις της ΔΕΗ με κοινωνικά και οικονομικά δίκαιη τρόπο και όχι αποκλειστικά για να εξυπηρετηθούν οι επιχειρηματικές προτεραιότητες της ΔΕΗ. Συνολικά έχουν απαλλοτριωθεί σε Κοζάνη – Πτολεμαίδα και Αμύνταιο περίπου 230.000 στρέμματα, με τις προθέσεις της ΔΕΗ για την αποκατάσταση και αξιοποίηση αυτών των εδαφών να είναι ακόμα ένα μεγάλο ερωτηματικό.
  7. Να δρομολογηθεί ένα σχέδιο αποκατάστασης του πρωτογενή τομέα στον Λιγνιτικό Άξονα (Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο) που θα περιλαμβάνει και έργα προστασίας και καλύτερης αξιοποίησης του υδάτινου δυναμικού της περιοχής.
  8. Να δρομολογηθούν σημαντικά έργα υποδομής που βελτιώσουν το οικονομικό περιβάλλον αλλά και την ποιότητα ζωής. Βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στις σιδηροδρομικές συνδέσεις στις οποίες η περιοχή υπολείπεται σημαντικά.
  9. Να υπάρξει άμεσα ένα μεγάλο πρόγραμμα ενεργειακής εξοικονόμησης και αναβάθμισης ιδιωτικών και δημόσιων κτηρίων για όλη την περιφέρεια. Ένα πρόγραμμα που θα συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό της ενεργειακής φτώχειας, στην δημιουργία θέσεων εργασίας στην περιοχή και στην ανάπτυξη της ανάλογης τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης.
  10. Να στηριχθεί η περαιτέρω ανάπτυξη του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας το οποίο θα κληθεί, μαζί με άλλα ερευνητικά ιδρύματα, να συμβάλουν καθοριστικά στην στήριξη της περιοχής στην προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα.
  11. Να γίνει η περιοχή κέντρο Κυκλικής Οικονομίας αξιοποιώντας την σημαντικά εμπειρία στην ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων.
  12. Να προωθηθεί η παραγωγή ενέργειας από Ενεργειακές Κοινότητες ώστε να διαχυθούν με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα οφέλη από τις ΑΠΕ στις τοπικές κοινωνίες.

Για πάνω από 70 χρόνια αυτός ο τόπος, μέσω της εκμετάλλευσης των φυσικών του πόρων, έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στην πρόοδο και την ανάπτυξη της χώρας, με τους ανθρώπους να έχουν πλήρη συναίσθηση του ρόλου αυτού αλλά και της ευθύνης. Αυτή η συναίσθηση προκαλούσε περηφάνια και έδινε σημασία και αξία στις προσπάθειες τους, παρά το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος που η περιοχή πλήρωσε και συνεχίζει να πληρώνει.
Σήμερα που οι καμινάδες σχεδόν έσβησαν, στην περιοχή υπάρχει απογοήτευση, ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το μέλλον.
Αυτή την ανασφάλεια και το φόβο που όλοι οι κάτοικοι της περιοχής νοιώθουμε , θα πρέπει να τα μετατρέψουμε σε δημιουργικότητα που θα γεννήσει μια νέα ελπίδα, ότι η περιοχή θα συνεχίσει να έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα, στρεφόμενη σε νέους τομείς και νέες κατευθύνσεις, που θα δώσουν βιώσιμες θέσεις εργασίας.

Εδώ που φτάσαμε δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι μονόδρομος!


Δεν υπάρχουν σχόλια.

Επιστροφή

ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ 2020
ΑρχικήεπικαιρότηταΟΙΚΟΤΟΠΙΑ 2020θεωρία | απόψειςσημειώματακριτική | σκέψειςEnglish
Απολιγνιτοποίηση – Ευκαιρία για ένα νέο όραμα για τη Δυτ. Μακεδονία
επικαιρότητα, Ενέργεια, , Απολιγνιτοποίηση
ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ 2020, Θεσσαλονίκη
width ... geodi engine
Στο site μας χρησιμοποιούμε cookies
Κατάλαβα


gallery ❰   ❱