Η προσωπικότητα μιας πόλης: Είναι άραγε η πόλη μια σφίγγα; Ανέγγικτη σαν φαντασίωση;

Διαβάζω και σκέφτομαι...

Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές βρίσκομαι στον δέκατο όροφο μιας μεγάλης πολυκατοικίας. Απέναντί μου τα φώτα της πόλης. Τρεμοσβήνουν σε χρώμα πορτοκαλοκόκκινο. Λες και ανασαίνει η πόλη. Η πόλη αυτή δε με γέννησε. Η πόλη αυτή μου είναι άγνωστη. Περαστική είμαι από εδώ. Η πόλη ανασαίνει την ώρα που τρεμοσβήνουν τα φώτα των δρόμων της, την ώρα που οι άνθρωποί της αναβοσβήνουν τα φώτα. Η πόλη είναι σαν ένας ζωντανός οργανισμός. Οι πολυκατοικίες είναι τα κόκκαλά της, τα καλώδια το νευρικό της σύστημα, οι φωτεινές επιγραφές τα μπιχλιμπίδια της, τα στολίδια της. Οι άνθρωποι είναι το αίμα της. Πόσο εύκολο είναι να γνωρίσω αυτήν την άγνωστη πόλη; Είναι μπορετό να την αγαπήσω;

...τί μπορεί να είναι μια πόλη;

Είναι τα πρόσωπα που την κατοικούν; Τα ίχνη αυτών που την κατοίκησαν και τώρα πέθαναν και πέρασαν στους κόσμους των αιωνίων αινιγμάτων; Είναι τα πάθη που καίγονται; Τα πάθη που κάηκαν και θυμιατίζουν την ατμόσφαιρά της; Οι προδοσίες ζωντανών και νεκρών που εκκρεμούν πάνω από τις στέγες της; Είναι τα μίση; Οι πεποιθήσεις; Οι ψευδαισθήσεις; Η πίστη, οι αξίες και ματαιότητες εκείνων που την ζουν και που την έζησαν; Των ζωντανών και των φαντασμάτων που τη διαβαίνουν νύχτα και μέρα; (Μ. Βαμβουνάκη)

Είναι εντέλει μια πόλη καμωμένη από τις ψυχές των ανθρώπων της ή είναι μια οντότητα ανεξάρτητη από τους ανθρώπους της, αυτόνομη και χωριστή που τους κατευθύνει, τους υποβάλλει και στους τέλους τους απομυζά στους βυθούς της σαν μοίρα ανίκητη και αναπόφευκτη.

Φτιάχνουν οι άνθρωποι την πόλη ή η πόλη τους ανθρώπους;

...Η πόλη είναι σφίγγα. Ανεύθυνη σαν βασιλιάς, ανήθικη σαν τρελός, ανέγγιχτη σαν φαντασίωση. Όμως μόνο φαντασίωση δεν είναι. Είναι πιο υπαρκτή από τους θνητούς. Δεν ξέρουμε από πόσο μακριά έρχεται και πόσο μακριά πηγαίνει....

Πώς θα γνωρίζω καλύτερα μια καινούρια πόλη...

Το θέμα πώς να γνωρίσεις καλύτερα μια πόλη είναι στοα διαδίκτυο, στη σελίδα του lonely planet.

Διάβασα αρκετές απόψεις. Άλλες καλές, άλλες μέτριες, άλλες αποδεκτές στις δικές μου συχνότητες, άλλες μη αποδεκτές, άλλες αδιάφορες.

Γράφω μερικές...

ΑΠΟΨΗ ΠΡΩΤΗ – είναι στο ξενοδοχείο, ξαπλώνω πάνω στον καναπέ και διαβάζω την ιστορία της πόλης. Διαβάζω τις μάχες της, τις νίκες της, τις ήττες της... γνωρίζω την πόλη...

ΑΠΟΨΗ ΔΕΥΤΕΡΗ – τώρα τελευταίως πιάνω τον εαυτό μου να μην ενθουσιάζεται εύκολα με μνημεία και μουσεία. Το παράθυρο ενός τρένου μου μαθαίνει πολύ περισσότερα για την κουλτούρα ενός τόπου απ' ότι το μουσείο...

ΑΠΟΨΗ ΤΡΙΤΗ – δε μαθαίνεις τίποτα αν δεν θέλεις να μάθεις. Πρέπει να έχει ενδιαφέρον αυτό που κάνεις για σένα και μόνο για σένα....

ΑΠΟΨΗ ΤΕΤΑΡΤΗ – τα μακντόναλντς είναι μια λέξη που μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες ως δωρεάν τουαλέτες...

ΑΠΟΨΗ ΠΕΜΠΤΗ – πάντα διαβάζω πάρα πολύ για την πόλη που θα επισκεφτώ πριν από το ταξίδι μου. Είναι πολύ πιο ενδιαφέρον το ταξίδι έτσι. Είναι πολύ πιο εύκολο το ταξίδι έτσι...

ΑΠΟΨΗ ΕΚΤΗ – μάλλον πάσχεις από το σύνδρομο ΑΕΚ που πάει να πει, ΑΚΟΜΑ ΕΝΑΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ναός. Σήμερα μην κάνεις τίποτα που να έχει τουριστικό χαρακτήρα. Μείνε στο δωμάτιό σου. Άπλωσε τα πόδια σου στο σίδερο του μπαλκονιού και διάβασε μια νουβέλα....

ΑΠΟΨΗ ΕΒΔΟΜΗ – αν δεν περνάς καλά, αν δεν έχεις καλή μέρα, απλά άλλαξε μυαλά...

Μάλιστα, απόψεις πολλές...

για να γράψω όμως και τις δικές μου...

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη όταν την ψάχνεις μόνος σου.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν χαθείς στους δρόμους της, αν χαθείς στα στενά της... με το χάρτη πάντα στο χέρι αν έχεις πληρωμένο δωμάτιο για τη νύχτα.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν χαθείς στο πλησιέστερό της δάσος...πίστεψέ το, μέχρις εκεί φτάνει η ανάσα της.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν το πρώτο πράγμα που επισκεφτείς είναι το κοιμητήριό της. Εκεί που ξεκουράζονται οι νεκροί της πόλης. Θα ανακαλύψεις πως τους συμπεριφέρονται οι ζωντανοί. Θα ανακαλύψεις οικογένειες, θα ανακαλύψεις οικογενειακά ονόματα. Θα βρεις το πιο χιλιοειπωμένο όνομα της πόλης.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν τσακωθείς με τον τύπο που πουλά λουλούδια στον δρόμο.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν ταξιδέψεις με όλα τα μέσα συγκοινωνίας που διαθέτει χωρίς προορισμό.

Αν έχει σταθμό τραίνου η πόλη παίρνεις το τρένο και σταματάς σε κάθε σταθμό. Ελέγχεις τα πάντα, τους ανθρώπους που περιμένουν, τους ανθρώπους που τρέχουν να προφτάσουν, τα γκραφίτι στους τοίχους. Μετά συνεχίζεις για τον επόμενο σταθμό. Αν σου βαστούν τα κότσια κατεβαίνεις όσο πιο κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές. Το ξέρεις ότι απαγορεύεται αλλά θα δεις από πιο κοντά τις λεπτομέρειες των γκράφιτι.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν δεν έχει φωτογραφική μηχανή μαζί σου. Αν όλες τις εικόνες τις φυλάεις καλά μέσα στην ψυχή σου με όλες τους τις λεπτομέρειες.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν μπαίνοντας στα μακντόναλντς για να πλυθείς και να αδειάσεις νεφρά και έντερο, κλέψεις και κάμποσο χαρτί τουαλέτας, καθίσεις στα καθαρά τραπεζάκια και γράψεις κάτω στο χαρτί υγείας όποιες λέξεις σου έρχονται στο μυαλό. Αυτές οι λέξεις είναι οι γεύσεις που σου έδωσε μέχρις εκείνη τη στιγμή η πόλη που πάσχεις να γνωρίσεις και όχι να κατακτήσεις.

Εντελώς μεταξύ μας, σε κάποιες πόλεις μας πήραν χαμπάρι και έχουν βάλει κερματοδέκτη στις τουαλέτες των φαστφουντάδικων. Δεν πειράζει όμως, αν μην τι άλλο σου προσφέρουν μια καρέκλα να κάτσεις, να οργανώσεις τις επόμενές σου κινήσεις... ζήτω η κόκα κόλα...

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν δεν την αγαπήσεις, αν δεν την διεκδικήσεις...

Γνωρίσεις καλύτερα μια πόλη, αν κάτσεις κι εσύ στα σκαλιά του σταθμού και απλώσεις χέρι, να ζητιανέψεις... θα μάθεις πολλά από τα βλέμματα ή την απουσία βλεμμάτων των ντόπιων.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη, αν πάς κι αγοράσεις 50 κάρτες, γράψεις 50 διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα που μάζεψες και τις ταχυδρομήσεις στην αφεντιά σου. Όχι στους άλλους, στην αφεντιά σου και μόνο. Οι εκτός δεν μπορούν να καταλάβουν, δεν μπορούν να συμμεριστούν τι βλέπεις, τι νιώθεις και σε τελευταία ανάλυση δεν τους νοιάζει. Και σε πιο τελευταία ανάλυση, ενώ υπάρχουν εμπειρίες δεν υπάρχουν ονόματα γι' αυτές. Δεν είναι μπορετό να τις κοινωνήσεις με κάποιον τρίτο. Δεν θα καταλάβει. Θα σε κοιτάζει παράξενα, θα κουνήσει το κεφάλι και απλά θα αλλάξει κουβέντα.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν καθίσεις σε όλα τα παγκάκια της και γράψεις σε όλα το όνομά σου, την ημερομηνία, την ώρα, την ηλεκτρονική σου διεύθυνση... τεκμηριώνεις έτσι και τη δική σου παρουσία στα παγκάκια της πόλης.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν κάτσεις στο παγκάκι κάτω από το μεγαλύτερο άγαλμα της πόλης και δεν του ρίξεις ούτε μία ματιά. Αντιθέτως ρίξε όλες σου τις ματιές στους ντόπιους και ξένους που κάθονται στα γύρω παγκάκια. Πρόσεξε και μελέτησε πάρα πολύ καλά τον τύπο με το πράσινο σακάκι που έχει μόνιμη τη θέση του κάτω από το άγαλμα του ποιητή της πόλης. Σταθμεύει το ποδήλατό του στα δεξιά του πάγκου και κάθεται αυτός αριστερά. Τα παιδιά από τη Λατβία που είναι πάντα μόνα τους, Δεν τα κατάφεραν να σμίξουν με τους ντόπιους. Τη νεαρή που φωνάζει στο κινητό της. Τη νεαρή που φωνάζει στο κινητό της. Τους νεαρούς που κοιτάζουν γύρω τους.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν της κλέψεις κάμποσες πέτρες για να τις πάρεις μαζί σου. Μετά καθίσεις και φτιάξεις ιστορίες για την κάθε πέτρα. Κάθε πέτρα μια ιστορία. Η Λιθουανία εξαιρείται.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη αν ξυπνήσεις πολύ πρωί και βγεις στους δρόμους. Την προλαβαίνεις με τις νυχτικιές της και άβαφτη. Βλέπεις εκείνη την ώρα, τις πρώτες της κινήσεις. Θα την γνωρίσεις κι άλλο αν πας στο σταθμό των λεωφορείων, εκεί που περιμένουν οι εργαζόμενοι το λεωφορείο για να πάνε στη δουλειά. Στην έκφραση των προσώπων τους βλέπεις πολλά.

Παζαρεύοντας στις λαϊκές γειτονιές της πόλης άνοστα, άγουστα αναμνηστικά – σουβενίρς – που στο τέλος δεν αγοράζεις. Ανακαλύπτεις πόσο ανθρώπινος είναι ο πωλητής και πόσο απάνθρωπη είναι η πόλη που δεν έδωσε πιο όμορφες ιδέες για την κατασκευή αναμνηστικών.

Κοιτάζοντας κρυφά από τις μισάνοιχτες πόρτες και τα μισάνοιχτα παράθυρα. Πλησιάζοντας όσο πιο κοντά μπορείς για να μυριστείς τις μαγειρεύουν.

Ανακαλύπτοντας που τελειώνουν τα αρχαία της πόλης και που ξεκινά η σύγχρονη ζωή της με τα απλωμένα ρούχα στα μπαλκόνια.

Κυνηγώντας τις γάτες της πόλης. Μπορεί να σε οδηγήσουν σε κανέναν καινούριο σκουπιδαριό όπου εκεί κοινωνιολογικά πια θα αναλύσεις τους ανθρώπους της πόλης. Ναι, από τα σκουπίδια της...

Αγγίζοντας τα σκαλοπάτια ρωμαϊκών αμφιθεάτρων. Ίσως σου μιλήσουν. Ίσως σου πουν καμιά ιστορία.

Γράφοντας απλά ανάκατες λέξεις που σου φέρνει στο μυαλό η πόλη – θόρυβος, καυσαέρια, πέτρες, άνθρωπος, απουσίες,παρουσίες, σκάλες που ανεβαίνουν, σκάλες που κατεβαίνουν, ανηφόρα, κατηφόρα.

Γνωρίζοντας τον τρελό της πόλης. Αυτόν που πιστεύει ότι η γη κινδυνεύει από ένα τεράστιο ψάρι και μόνο αυτός μπορεί να μας σώσει.

Γνωρίζεις καλύτερα μια πόλη όταν πιστέψεις και ανακαλύψεις ότι τα ομορφότερα πράγματα της πόλης είναι δωρεάν....

Φέρνω στο μυαλό τη δική μου πόλη...

Φέρνω στο μυαλό την πόλη μου. Τις παλιές και καινούριες γνωριμίες που είχα και έχω μαζί της. Εξωτερικά οι άνθρωποι την έχουν καταστρέψει, βιάσει. Της άλλαξαν τα φώτα. Εξωτερικά έγινε αγνώριστη. Μέσα της όμως σιγοβράζει η καρδιά της, η πνοή της. Με τα χέρια στις τζέπες του καρναβαλίστικου κουστουμιού της περιμένει. Περιμένει να μεγαλώσουν τα νύχια της. Με αυτά θα ξεγδάρει μια μέρα τους ανθρώπους. Τους ανθρώπους που την ρεζίλεψαν, που την ασχήμισαν, που την ρεζίλεψαν, που την ασχήμισαν, που την έκαναν να μοιάζει με πλανόδιο μασκαρά. Θα γυρίσει ο τροχός όμως και η πόλη θα τιμωρήσει τους ανθρώπους. Μπορεί και να τους διώξει. Έχει κάθε δικαίωμα, το δικαιούται. Επί του παρόντος περιμένει...

“Τα ομορφότερα πράγματα της πόλης είναι δωρεάν...”