ΑΠΕ, τοπικές κοινωνίες

2022-12-06

Εγκατάσταση ΑΠΕ και τοπικές κοινωνίες: εμπειρίες από την Πελοπόννησο

Ιωάννα Γιαννικοπούλου*

Η ελληνική συμβολή στην αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης βασίζεται μαζί με την υποτίθεται ενδιάμεση λύση του φυσικού αερίου, στην άνευ όρων και ταχεία υποκατάσταση των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες εκμετάλλευσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, Μια υποκατάσταση πανάκριβη για τους πολίτες και χωρίς προσαρμογή στο ελληνικό πολιτισμικό τοπίο που συχνά συμπυκνώνει υψηλή βιοποικιλότητα, πολιτισμό και ιστορία. Κρίσιμος παράγοντας αυτής της πολιτικής είναι ο περίτεχνος αποκλεισμός των τοπικών κοινωνιών και των διαφωνούντων, μέσω πληθώρας γραφειοκρατικών και τεχνοκρατικών τεχνασμάτων και επιχειρήσεων εξωραϊσμού. Η Ι. Γιαννικοπούλου περιγράφει εμπειρίες από την Πελοπόννησο, δείγματα επίφασης διαφάνειας και λογοδοσίας, έλλειψης εμπιστοσύνης στις τοπικές κοινωνίες και αδιαφορίας για τις αγωνίες τους. Δείγματα μιας δημοκρατίας στα χαρτιά που χάνεται στις διαδικτυακές πλατφόρμες…

Εγκατάσταση%20ΑΠΕ%20και%20τοπικές%20κοινωνίες:%20εμπειρίες%20από%20την%20Πελοπόννησο

*Οικονομία & Βιώσιμη Ανάπτυξη, ΜSc Πολιτιστική Διαχείριση

Εικόνα άρθρου: Αφίσα που κυκλοφόρησε στην Αρκαδία το 2021. Πηγή: www.facebook.com

Η ανάγκη αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έφερε από νωρίς την παραγωγή ενέργειας και τις τεχνολογίες της στο κέντρο της συζήτησης καθώς είναι μία από τις κύριες πηγές αερίων του θερμοκηπίου. Από την άλλη, η εξοικονόμηση στην κατανάλωση ενέργειας συγκέντρωσε πολύ λιγότερη προβολή και προσπάθειες σε αντίθεση με την παραγωγή που συγκέντρωσε από νωρίς το ενδιαφέρον της έρευνας και της βιομηχανίας. Ανάλογη τύχη με τον τομέα της κατανάλωσης είχαν και οι υπόλοιπες αιτίες αύξησης της έκλυσης αερίων του θερμοκηπίου, όπως η αποδάσωση, η απώλεια των υγροτόπων, η δημιουργία γιγάντιων πόλεων κ.ά. Το μοντέλο κατανάλωσης είναι επίσης στο περιθώριο: για παράδειγμα, η παραγωγή μίας μόνο κοντομάνικης μπλούζας εκτιμάται πως απαιτεί 2.700 λίτρα νερού, δηλαδή όσο που πίνει ένας άνθρωπος για δυόμιση χρόνια [1], ενώ περίπου 88 εκατομμύρια τόνοι φαγητού ανά έτος στην Ε.Ε. (το 20% της ετήσιας ευρωπαϊκής παραγωγής τροφής) καταλήγουν στα σκουπίδια [2]. Αν η παραγωγή ρουχισμού και τροφής, δύο βασικών ανθρώπινων αναγκών απαιτούν τη σπατάλη τόσων πόρων και ενέργειας, γίνεται αντιληπτό ότι η σχεδόν μονοθεματική εστίαση στον τρόπο παραγωγής της ενέργειας δεν είναι επαρκής. Αντίστοιχα η προβαλλόμενη ως πανάκεια, για την κλιματική κρίση, αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί μέρος μόνο των αναγκαίων δράσεων για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, ενός από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης [3]. Ο στόχος «δράση για το κλίμα» είναι αλληλένδετος με άλλους στόχους όπως «υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή», «ζωή στο νερό», «ζωή στη στεριά», «καθαρό νερό και αποχέτευση», που αφορούν την εξοικονόμηση φυσικών πόρων (νερό, έδαφος, πρώτες ύλες κ.ά.), ενέργειας/καυσίμων, τον περιορισμό ρύπων-αποβλήτων και κόστους επεξεργασίας τους (οικονομικού, περιβαλλοντικού, κοινωνικού). Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος επισημαίνει ότι όσο πιο υγιή είναι τα οικοσυστήματα και η βιοποικιλότητα σε αυτά τόσο αποτελεσματικότερα αντιμετωπίζεται και η κλιματική αλλαγή [4]. Πρόσφατες έρευνες εντοπίζουν ύπαρξη μικροπλαστικών στο ανθρώπινο αίμα [5] και τους πνεύμονες [6], κάτι που σημαίνει ότι και ο στόχος «καλή υγεία και ευημερία» συνδέεται με τα παραπάνω.

Η τρέχουσα ελληνική προσέγγιση

Έχοντας υπόψη αυτά, προκαλεί εντύπωση ότι η Ελλάδα, αν και αμελητέος συγκριτικά ρυπαντής, μετά από δεκαετίες τραγικής υποβάθμισης του βιοτικού επιπέδου και χωρίς σοβαρή βιομηχανία τεχνολογιών ΑΠΕ, τις ανακήρυξε ως εθνική προτεραιότητα [7], την ίδια στιγμή που βιομηχανικές χώρες εξαγωγής τεχνολογιών και εξοπλισμού ΑΠΕ, όπως η Γερμανία [8] και η Κίνα1 [9][10] εγκαινίασαν νέες λιγνιτικές μονάδες το 2020 (πολύ πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία). Καθώς ο στόχος «ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί» αποτελεί επίσης έναν από τους 17 προς επίτευξη, τι ισχύει για την κοινωνική ειρήνη και τους θεσμούς σε σχέση με τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής; Σε δήλωση του το 2019 ο πρωθυπουργός έχει μεταξύ άλλων αναφέρει «Δεν μπορώ να φανταστώ μεγάλες εγκαταστάσεις αιολικών που να μην έχουν τελικά με κάποιο τρόπο τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας» [11]. Μάλιστα για την «Ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με παράλληλη διασφάλιση του περιβάλλοντος και της κοινωνικής συναίνεσης, και διατήρηση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000»2 το Πράσινο Ταμείο το 2020 επιδότησε με 130.000€ τους φορείς ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ (Ιδρύτρια & Πρόεδρος η αδερφή του Πρωθυπουργού Αλεξάνδρα Μητσοτάκη) και EPLO (European Public Law Organization) (ΑΔΑ: Ψ8Δ046Ψ844-543) [12]. Οι αντιδρώντες φορείς καταδεικνύουν σύγκρουση συμφερόντων τόσο σε αυτή τη χρηματοδότηση όσο και στο ρόλο του υπουργού Επικρατείας, Γιώργου Γεραπετρίτη καθώς η σύζυγός του, Αλεξάνδρα Γουρζή, είναι νομική σύμβουλος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), αρμόδιας για αδειοδότηση ΑΠΕ και κόρη του Μιχάλη Γουρζή, αντιπροέδρου του ομίλου ΤΕΡΝΑ, που δραστηριοποιείται μεταξύ άλλων στις ΑΠΕ [13]. Καθώς οι νόμοι 4685/2020 και 4782/2021 παραβιάζουν το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ όπως καταγγέλλουν ο Συνήγορος του Πολίτη [14] και δεκάδες περιβαλλοντικές οργανώσεις [15], ο επιπλέον στόχος του επιδοτούμενου προγράμματος από το Πράσινο Ταμείο να αποτρέψει την παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν μοιάζει εφικτός. Όχι μόνο επειδή η χώρα καταδικάστηκε ήδη το 2020 με οικονομικές κυρώσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη προστασία της βιοποικιλότητας [16], αλλά γιατί η προειδοποιητική επιστολή παραπομπής επισημαίνει τις παραβιάσεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ [17], το οποίο ισχύει από το 2008 και εφαρμόζεται στη χώρα μέχρι σήμερα!

1. Το 2021 η Κίνα εξόρυξε τον περισσότερο άνθρακα από κάθε άλλη χρονιά. Πηγή: www.moneyreview.gr

2. Αρχικός τίτλος του προγράμματος ήταν «Ανάπτυξη αιολικής ενέργειας, με παράλληλη διασφάλιση του περιβάλλοντος και της κοινωνικής συναίνεσης, και διατήρηση των περιοχών του Δικτύου Natura 2000» αλλά μετονομάστηκε με τροποποιητική απόφαση (ΑΔΑ: 6Χ8146Ψ844-ΓΙΧ). Πηγή:diavgeia.gov.gr

ΑΠΕ και δημοκρατία

Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Άαρχους, το ενδιαφερόμενο κοινό ενημερώνεται σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας λήψεως περιβαλλοντικών αποφάσεων κατά κατάλληλο, έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο [18]. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν πως οι τοπικές κοινωνίες δεν ενημερώνονται από κανένα φορέα για την εγκατάσταση ΑΠΕ στις περιοχές τους [19], γεγονός που όχι μόνο απέχει από την κοινωνική συναίνεση αλλά ωθεί δήμους σε προσφυγές κατά των αποφάσεων της ΡΑΕ [20] μα και στη δημιουργία ενός Δικτύου δημάρχων κατά των αιολικών [21]. Η εικόνα διαφοροποιείται πολύ σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, στη Γαλλία, βιομηχανική χώρα που κατασκευάζει ΑΠΕ, οι δήμοι έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν τα έργα κατασκευής αιολικών πάρκων [22]. Αντίστοιχα, σε 7 ευρωπαϊκά κράτη³ η τοπική κοινωνία και οι τοπικοί φορείς επιλέγουν τις τοποθεσίες εγκατάστασης και αποκλεισμού των αιολικών εργοστασίων βάσει οικονομικών, περιβαλλοντικών, πολιτισμικών, τουριστικών και λοιπών κριτηρίων, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Άλπεων [23]. Στην Ελλάδα απουσιάζουν η συμπερίληψη της γνώμης των τοπικών κοινωνιών, ο αποφασιστικός χαρακτήρας των γνωμοδοτήσεων των τοπικών/περιφερειακών αρχών και των Φορέων Διαχείρισης, καθώς και η Ανάλυση Κόστους-Οφέλους (ΑΚΟ) επένδυσης και εναλλακτικών επιλογών [24], η οποία ως εργαλείο βιώσιμης ανάπτυξης περιλαμβάνει τους τομείς της οικονομίας, του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και κατ’ επέκταση του πολιτισμού. Η ΑΚΟ προηγείται πριν από κάθε έργο αξιολογώντας συνολικά τις συνέπειές του και το αν αυτό αξίζει να υλοποιηθεί [25]. Αντιθέτως, οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που κατατίθενται συχνά αποτελούν προϊόν copy-paste [26] και ορισμένες φορές ακόμη και οι ονομασίες των τοποθεσιών είναι ανακριβείς [27]!

Ο υπερπληθωρισμός αιτήσεων εγκατάστασης ΑΠΕ (περίπου μία στις τρεις αιτήσεις αφορά επικαλύψεις γης, δηλαδή αφορά την ίδια έκταση γης με τη γη που δεσμεύεται από κάποια άλλη αίτηση) [28] επέφερε εντονότερες δυσκολίες και αντιδράσεις. Η ενημέρωση πλήθους πολιτών επαφίεται στη δυναμική ή όχι εθελοντικών ομάδων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρωτοβουλία ενημέρωσης της Κίνησης για την προστασία των Νησίδων του Αιγαίου [29], η οποία καταγράφτηκε στο ρεπορτάζ του γερμανικού καναλιού ARD με τίτλο «Σκιές κάτω από τον ήλιο - Η αιολική ενέργεια στο Αιγαίο» [30]. Εκεί βλέπει κανείς πως οι τοπικές κοινωνίες πληροφορούνταν για πρώτη φορά για τα έργα ΑΠΕ στην περιοχή τους. «Ο περισσότερος κόσμος ενημερώνεται τυχαία. Οι επενδυτικές αιτήσεις αναρτώνται με τρόπο περίπλοκο στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ και το ενδιαφερόμενο κοινό έχει περιθώριο 15 ημερών για να καταθέσει τεκμηριωμένες ενστάσεις, εάν βέβαια εντοπίσει τις αιτήσεις», ενημερώνει το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών ΠελοπόννηSOS. Σημειώνει επίσης ότι όταν υποβάλλονται αντιρρήσεις από Δήμο/ Περιφέρεια/ Τοπικούς φορείς/ Ιδιώτες σε αυτό το αρχικό στάδιο, συχνά οι επενδυτές εγκαταλείπουν τα έργα, καθώς δεν θέλουν να χάνουν χρόνο, κόπο και χρήματα σε έργα με μεγάλες αντιδράσεις [31]. Ωστόσο, οι μαζικές αντιρρήσεις αφενός φαντάζουν ακατόρθωτες για την πλειονότητα επειδή η ΡΑΕ αναρτά μόνο στην ιστοσελίδα της τις αιτήσεις αντί να ενημερώνει - όπως οφείλει - με αποτελεσματικό τρόπο τοπικές αρχές και ΜΜΕ και αφετέρου αναδεικνύουν τον καιροσκοπισμό των επενδυτών που αποσύρονται.

Στο επόμενο στάδιο, «χρειάζεται παρακολούθηση της πορείας της αίτησης στην ιστοσελίδα της Διαύγειας και, αφότου κατατεθεί η ΜΠΕ, να εγγραφεί σε μια άλλη ιστοσελίδα, το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ), ώστε να μπορέσει να υποβάλλει σχόλια και τεκμηριωμένο έντυπο ενστάσεων Δ11 επί της ΜΠΕ. Πρόκειται για μια δαιδαλώδη διαδικασία», επισημαίνει το Δίκτυο ΠελοπόννηSOS και συνεχίζει: «Ο Γεωπληροφοριακός Χάρτης της ΡΑΕ είναι δύσχρηστος, το περιβάλλον στο ΗΠΜ προβληματικό. Η όλη διαδικασία είναι αποτρεπτική. Χρειάζεται πολλή εθελοντική δουλειά για να διατυπωθούν ενστάσεις στο Δ11 και για να συμμετέχει κόσμος και φορείς στη διαβούλευση. Ακόμη και δήμοι με υπηρεσίες δηλώνουν ανεξοικείωτοι στη σύνταξη του εντύπου! Επίσης, η συμμετοχή προϋποθέτει πρόσβαση στο διαδίκτυο και εξοικείωση με πλατφόρμες. Υπάρχουν φορές που στο καφενείο του χωριού είναι ένα άτομο για να εγγράψει κόσμο στο ΗΠΜ και να βοηθήσει τη διαδικασία, γιατί οι άνθρωποι πελαγώνουν. Πολύς κόσμος μένει εκτός».

Οι οδηγίες για τον τρόπο συμμετοχής στις διαβουλεύσεις αναρτώνται διαδικτυακά από τις διάφορες ενεργές ομάδες, δίχως υποστήριξη από τοπικές/περιφερειακές αρχές.

3. Τα 7 κράτη είναι: Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Λιχτενστάιν, Αυστρία, Σλοβενία, Ελβετία. Πηγή: www.club-arc-alpin.eu

Απόσπασμα από τις οδηγίες εγγραφής στο ΗΠΜ που αναρτά κάθε ομάδα για να μπορεί το κοινό να συμμετέχει στη δημόσια διαβούλευση. Πηγή εικόνας: docs.google.com

Η πρόσβαση δυσχεραίνεται κι άλλο καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που τα σχόλια και τα Δ11 δεν αναρτώνται στην πλατφόρμα του ΗΠΜ, όπως «στην περίπτωση του Πάρνωνα και του Μαλέα», κατά παράβαση του νόμου 4014/2011, άρ.18, παρ.3(ζ) [32], πληροφορεί το Δίκτυο ΠελοπόννηSOS. Στις ερωτήσεις και καταγγελίες τους η απάντηση ήταν «ότι ο υπεύθυνος για το έργο υπάλληλος της Περιφερειακής Υπηρεσίας λείπει σε διακοπές και δεν υπάρχει άλλος να τον αντικαταστήσει! Έτσι εμπαίζεται η αγωνία του κόσμου που αγωνιά για την εκβιομηχάνιση του τόπου του». Μάλιστα τα σχετικά ηλεκτρονικά μηνύματα «επιστρέφονταν με ένδειξη ότι το υπηρεσιακό email δεν είναι λειτουργικό», προσθέτει.

Οι συλλογικότητες προσπαθούν να δημοσιοποιούν στοιχεία και πληροφορίες, όμως δηλώνουν περιορισμένη τη συχνότητα δημοσιεύσεων στα ΜΜΕ, ακόμη και όταν καταγγέλλονται μεθοδεύσεις στα στάδια αδειοδότησης [33]. Μάλιστα δημοσιογράφοι [34], σύλλογοι ΜΜΕ [35] και αγωνιστές [36] στοχοποιούνται μέσω «στρατηγικών αγωγών κατά της συμμετοχής του κοινού» (SLAPP) από εταιρείες και πρόσφατα το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου κάλεσε τις ελληνικές αρχές να καταρτίσουν νομοθεσία κατά του SLAPP [37]. Στην περίπτωση π.χ. της Τήνου, στη βία της Αστυνομίας [38] προστέθηκε η αγωγή εταιρείας αιολικών κατά 100 κατοίκων [39]! «Η ενημέρωση είναι πολύ δύσκολη υπόθεση και ήταν δυσκολότερη κατά την καραντίνα. Αξιοποιούμε το διαδίκτυο, αφίσες, τοπικές εκδηλώσεις για να παρουσιάσουμε τις επιπτώσεις και να πιέσουμε πολιτικά. Συναντάμε έντονη παραπληροφόρηση ή αποσιώπηση» αναφέρει το Δίκτυο ΠελοπόννηSOS και δίνει ως παράδειγμα την απάντηση του Δικτύου Συλλογικοτήτων για την Ενέργεια στην ΕΛΕΤΑΕΝ [40].

Επίσης, όπως τονίζει το Δίκτυο, «δεν ενημερωνόμαστε ως πολίτες και φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή για τις κατευθύνσεις των Περιφερειακών Πλαισίων στον πρωτογενή τομέα και την ενίσχυση και διάχυση τοπικών προϊόντων ή για την ανάδειξη των φυσικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών των περιοχών μας μέσα από δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού που προτείνουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο ΕΟΤ της Ιταλίας έχει ενδιαφερθεί για την προβολή μονοπατιών μας και υφιστάμενων εναλλακτικών δραστηριοτήτων στη χώρα του, ενώ η Περιφέρεια εδώ αδιαφορεί».

«Βλέπουμε σε ημερίδες για τις Natura να μιλούν συνεργάτες της ΤΕΡΝΑ. Στις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που εκπονούνται αυτή την περίοδο, συντονίστρια είναι εταιρεία που γνωρίζουμε από πολλές ΜΠΕ για αιολικά» συνεχίζει. «Αυτή η εταιρεία θα εκπονήσει τα Προεδρικά Διατάγματα για τις προστατευόμενες περιοχές και όχι οι Φορείς Διαχείρισης κάθε περιοχής, ως γνώστες της. Οι Φορείς Διαχείρισης καταργούνται». Πράγματι, η ενσωμάτωση των Φορέων Διαχείρισης από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) [41] μοιάζει να συναγωνίζεται σε συγκεντρωτισμό τη ΡΑΕ.

Στο διαμορφούμενο αυτό πλαίσιο «δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη απέναντι στους θεσμούς». Η ΡΑΕ απορρίπτει αιτήματα και προσφυγές των δήμων [42][43], ενώ τα δικαστικά έξοδα για προσφυγές πολιτών-κοινοτήτων ύψους δεκάδων χιλιάδων ευρώ [44] συχνά είναι αποτρεπτικά [45]. Παρότι περιστασιακά τίθενται σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή [46][47] ή στέλνονται στο ΥΠΕΝ επιστολές που θίγουν προβληματικές διαδικασίες [48], απουσιάζει οποιαδήποτε προοπτική συμπερίληψης ή έστω διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες κάνουν λόγο για υφαρπαγή δημόσιας και ιδιωτικής γης από τις εταιρείες, απώλεια φυσικού/ πολιτισμικού πλούτου και εναλλακτικών χρήσεων και συρρίκνωση της τοπικής οικονομίας [49][50][51][52]. Στο Αποπηγάδι Χανίων, ύστερα από 17 συλλήψεις [53] και εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε ιδιοκτησίες ακολούθησε η δικαστική δικαίωση των ιδιοκτητών γης, 12 χρόνια μετά [54].

Ανοιχτή συνέλευση από την Επιτροπή Αγώνα "Σκιαδοβούνι Ερυμάνθου" στο Σταυροδρόμι του Δήμου Ερυμάνθου, στην οποία κλήθηκαν φορείς - εκπρόσωποι και πολίτες ώστε να για ενημερωθούν σχετικά με τις αιτήσεις ΑΠΕ στην περιοχή αλλά και για την προσφυγή στο ΣτΕ σχετικά με την παράτυπη αδειοδότηση αιολικού. Πηγή: facebook

Άνιση μεταχείριση και προτεραιότητα στα κέρδη των εταιρειών καταγγέλλουν επίσης και 40.000 ιδιοκτήτες οικιακών φωτοβολταϊκών, οι οποίοι έχουν οδηγηθεί στα όρια της χρεωκοπίας λόγω της πολιτικής που ακολουθείται [55]. Σημειώνεται δε, ότι σε έρευνα για τη δυναμική φωτοβολταϊκών σε στέγες κτηρίων κάθε χώρας της ΕΕ, για την Ελλάδα υπολογίζεται ότι μόνο τα φωτοβολταϊκά στέγης μπορούν να καλύψουν το 32% της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (16,8%) [56].

Από όλα τα παραπάνω εντείνεται η αίσθηση πως όχι μόνο ο στόχος για κράτος δικαίου, με διαφάνεια στους θεσμούς, χωρίς αποκλεισμούς και με συμμετοχική λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα [57] δεν ικανοποιείται, αλλά ούτε και ο στόχος για το κλίμα επιτυγχάνεται. Ο τρόπος προώθησης τριών μορφών ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά, υδροηλεκτρικά) στις φυσικές περιοχές της χώρας εντείνει τα μειονεκτήματά τους: υποβάθμιση οικοσυστημάτων - σύμφωνα και με την ΕΕ [58][59][60], τοξικά χημικά [61], υπέρογκα μη ανακυκλώσιμα απόβλητα [62][63], έλλειψη πρώτων υλών [64], ανθρώπινη εκμετάλλευση [65] και άλλα που δεν αναλύονται στο παρόν άρθρο. Πώς λοιπόν χρηματοδοτείται από την ΕΕ η υλοποίηση πολιτικών που αφορούν το μέλλον της χώρας για τα επόμενα 20-30 χρόνια ή και παραπάνω, ενώ έρχονται σε αντίθεση με πολλούς στόχους βιώσιμης ανάπτυξης;

Υστερόγραφο

Την ώρα που γράφονταν αυτά βρισκόταν σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για την επιτάχυνση της αδειοδότησης των ΑΠΕ [1] δίχως ιδιαίτερη πληροφόρηση του κοινού (την αγνοούσε και η αρθρογράφος), ενώ η Ελλάδα οδεύει σε νέα παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο για την πλημμελή φροντίδα των προστατευόμενων περιοχών. Αυτή τη φορά η υπόθεση αφορά τη διαδικασία έγκρισης έργων σε περιοχές Natura, η οποία δείχνει σήμερα να εξυπηρετεί αποκλειστικά τη δρομολόγηση των έργων [2]. Πλέον προστίθονται α) η πρόσφατη τροπολογία που ψηφίστηκε στις 29.6.2022 και επιτρέπει εγκατάσταση ΑΠΕ σε αγροτική γη και αρχαιολογικούς χώρους [3] και β) το νομοσχέδιο [4] που τέθηκε σε "δημόσια διαβούλευση" μόλις 7+5 ημερών (δόθηκε μικρή παράταση λόγω της γενικότερης κατακραυγής) το οποίο ακυρώνει την ήδη ανεπαρκή προστασία των περιοχών Natura και άλλων προστατευόμενων οικοτόπων [5], επιτρέποντας εγκατάσταση ΑΠΕ, εξορυκτικές δραστηριότητες, έργα οδοποιίας και τουριστικές εγκαταστάσεις χωρίς όρους και περιορισμούς. Χαρακτηριστικό δείγμα του η αποδόμηση της συρρικνωμένης διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης: η κρίσιμη αρμοδιότητα αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων και δραστηριοτήτων μπορεί να ανατίθεται σε ιδιώτες αξιολογητές τους οποίους επιλέγουν και αμείβουν οι ίδιοι οι ελεγχόμενοι [6]!

Σημειώσεις Υστερόγραφου:
[1] https://www.opengov.gr/minenv/?p=12340
[2] https://www.kathimerini.gr/society/561824788/anoichtoi-logariasmoi-gia-tis-perioches-natura/
[3]https://www.facebook.com/sos.Mainalo.oxi.anemogennhtries.sto.Mainalo/posts/pfbid0marjapLy86Qq6e5QBCkUEVRxDMqQ5EBboxqdmawu1ez61Pah19JM6TsdKboXFkzVl
[4] https://www.opengov.gr/minenv/?p=12390
[5] https://www.kathimerini.gr/society/561948043/nees-rythmiseis-gia-perioches-natura/
[6]https://www.environ-sustain.gr/index.php/15-articles-english/64-symmetoxh-tou-epimelithriou-stidiavouleusi

Πηγές: