Χρυσωρυχεία, Ελλάδα
2000-04-29
Επιλογή της κυβέρνησης η σύγκρουση με τους κατοίκους του Στρυμονικού και της Ιερισσού για το εργοστάσιο της TVX?
Σταύρος Υφαντής
Μετά την προσωρινή νηνεμία στο μέτωπο των αντιδράσεων για το εργοστάσιο χρυσού της TVX στην Ολυμπιάδα, λόγω της εκδίκασης αρκετών προσφυγών στο ΣτΕ, νέες εντάσεις αναμένονται καθώς έχει διαρρεύσει ότι είναι επιλογή της κυβέρνησης να σπρώξει την επένδυση όπως όπως.
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο τεύχος #18 της Οικοτοπίας (Απρίλιος 2000)
Φωτογραφία από την ανασκαφή στην ελληνιστική πόλη των Σταγείρων που κατά “κακή της τύχη” ανακαλύφθηκε στο χώρο που προορίζεται για την κατασκευή του εργοστασίου της TVX. Η φωτογραφία των “ασήμαντων” αυτών αρχαιοτήτων ήταν το κεντρικό θέμα στην αφίσα της Αρχαιολογικής Συνάντησης για «Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη το 1999». Δυστυχώς η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμένη.
Ενδείξεις γι’ αυτή την πορεία υπήρχαν βέβαια από τις δηλώσεις του κ. Πάχτα στην προπέρσινη ΔΕΘ («κυβέρνηση και εταιρεία θα αντιμετωπίσουν από κοινού τις όποιες αντιδράσεις»). Το κλίμα όμως, αναζωπυρώθηκε πρόσφατα, όταν μαθεύτηκε ότι κλιμάκιο του Υπουργείου Πολιτισμού επισκεύθηκε την περιοχή με στόχο να «εκτιμήσει» ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αρχαιοτήτων στην περιοχή, την ίδια στιγμή που ο αρμόδιος για την ανασκαφή αρχαιολόγος δηλώνει τα ακριβώς αντίθετα. Ακόμη περισσότερο όξυνε τα πνεύματα και η φήμη για το γεγονός ότι η κυβέρνηση ασκεί πιέσεις στο ΣτΕ ώστε η τελική απόφαση, που εκδικάστηκε αρχές Φλεβάρη, να είναι ευνοϊκή προς την εταιρεία και να μην φέρει προσκόμματα στην έγκριση χωροθέτησης του εργοστασίου στην Ολυμπιάδα. Μετά από όλα αυτά, οι κάτοικοι ετοιμάζονται για νέες κινητοποιήσεις, στις οποίες απ’ ότι φαίνεται θα έχουν την υποστήριξη όχι μόνον οικολογικών οργανώσεων (αφού τα περιβαλλοντικά προβλήματα της «επένδυσης» αναμένεται να είναι τεράστια), αλλά και άλλων πολιτικών και κοινωνικών φορέων.
«Kάθε είδους δραστηριότητα που θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αξία της διατήρησης των ζωνών του Προφήτη Hλία καθώς και της Δυτικής Aκτής της Mήλου, πρέπει να αποφεύγεται, ενόψει της προσεχούς ένταξης των εν λόγω τόπων στο Πρόγραμμα Natura 2000».
Aυτή ήταν η απάντηση της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής σε ερώτηση του Mιχάλη Παπαγιαννάκη σχετικά με τις δραστηριότητες της εταιρείας “Mίδας A.E.” η οποία σχεδιάζει έρευνα μεταλλευτικού χώρου χρυσού με γεωτρήσεις σε έκταση 17.760.000 τ. μέτρων στις θέσεις Προφήτης Hλίας, Xονδρό Bουνό, Kουμαριά, Kαλαμαύρος και Pαλάκι δήμου Mήλου, ζώνες οι οποίες κατά την Eπιτροπή περιλαμβάνονται στον πίνακα τόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος που έχει προταθεί από την Eλλάδα, δυνάμει της οδηγίας 92.43/EOK για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
O ευρωβουλευτής του ΣYN τόνιζε στην ερώτησή του ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της εταιρείας “Mίδας A.E.” είχε απορριφθεί από το Nομαρχιακό Συμβούλιο Kυκλάδων, ότι οι επενδύσεις σαν αυτές που προωθεί η εταιρεία ενέχουν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής και την ενδεχόμενη ρύπανση της θάλασσας λόγω της μεθόδου της κυάνωσης που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του χρυσοφόρου μεταλλεύματος και τα ιδιαίτερα τοξικά κατάλοιπα.
Παράλληλα, ο Mιχάλης Παπαγιαννάκης υπογράμμιζε τις έντονες ενστάσεις από τη συντριπτική πλειοψηφία των κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων του νησιού σε μια τέτοια επένδυση, και ζητούσε από την Eπιτροπή να παρέμβει στις αρμόδιες ελληνικές αρχές ούτως ώστε να διακοπούν οι δραστηριότητες της “Mίδας A.E.” που αφενός καταστρατηγούν την κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία και απειλούν τη δημόσια υγεία και αφετέρου οδηγούν σε σημαντικές αλλοιώσεις που αποκλίνουν σαφώς από την πολιτική της EE για μία “Oλοκληρωμένη Eυρωπαϊκή Στρατηγική των Παράκτιων Zωνών”.
Yπενθυμίζεται ότι με αφορμή τη σοβαρή οικολογική καταστροφή που σημειώθηκε στην A. Eυρώπη μετά τη διαρροή μεγάλης ποσότητας κυανίου στον ποταμό Δούναβη, ο Mιχάλης Παπαγιαννάκης είχε καταθέσει ερώτηση στην Kομισιόν ζητώντας να προβεί στην αξιολόγηση του μεγέθους της καταστροφής που έχει προκληθεί στην παροχή οικονομικής βοήθειας καθώς και στην επιβολή κυρώσεων εναντίον των υπευθύνων.
Στις 10 Φεβρουαρίου του 2000, την ημέρα που η διεθνής κοινότητα πληροφορήθηκε την διαρροή τοξικών αποβλήτων χρυσωρυχείου από την Ρουμανία, το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε την “προέγκριση χωροθέτησης του έργου: Χρυσός Σαπών Ροδόπης” αγνοώντας μάλιστα επιδεικτικά την τοπική κοινωνία και το Νομαρχιακό Συμβούλιο Ροδόπης που είχε αρνηθεί την προέγκριση χωροθέτησης. Λίγες βδομάδες αργότερα στις 27 Μαρτίου εγρίθηκε και η “προέγκριση χωροθέτησης του έργου: Χρυσός Περάματος - Πετρωτών”. Έδωσε έτσι λίγες μέρες πριν τις εκλογές το στίγμα του επαγγελόμενου “εκσυγχρονισμού”, ξεχνώντας ακόμη και τις δικές του τοποθετήσεις και αντιδράσεις “ενάντια στην προοπτική δηλητηρίασης του ανατολικού Αιγαίου” από τη λειτουργία εργοστασίου χρυσού στην Πέργαμο της Τουρκίας. Και όμως πρόκειται για την ίδια τεχνογνωσία, την ίδια παραγωγική μέθοδο της κυάνωσης, ακόμη και τους ίδιους κυρίους μετόχους -στο εργοστάσιο του Περάματος- και φυσικά για τους ίδιους κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία.
Η ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ με τεκμηριωμένη έρευνα, πρώτη, είχε αναφερθεί στη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση των δύο χρυσωρυχείων και με συνέντευξη τύπου στην Κομοτηνή στις 12 Μαρτίου του 1999 κατάφερε να αντιστρέψει το κλίμα υποστήριξης των “επενδύσεων” που έντεχνα είχαν καλλιεργήσει κάποιοι στην περιοχή εκμεταλλευόμενοι την άγνοια των κατοίκων. Την σκυτάλη του αγώνα παρέλαβαν η Επιτροπή Αγώνα, οι Οικολογικές Εταιρείες Ροδόπης και Σαπών και η Ένωση καταναλωτών που σε συνεργασία με τοπικούς πολιτιστικούς και αγροτικούς συλλόγους διοργάνωσαν εκδηλώσεις ενημέρωσης σε πολλά χωριά της Ροδόπης και ξεκίνησαν την συλλογή υπογραφών.
Και η ενημέρωση είχε άμεσο αποτέλεσμα: Μέχρι στιγμής τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων Σαπών, Ν. Σιδηροχωρίου, Μαρώνειας και Φιλλύρας με ομόφωνες αποφάσεις τους έχουν ταχθεί κατά της εγκατάστασης των χρυσωρυχείων σχεδιάζοντας μάλιστα να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση των αποφάσεων του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Τέλος στις 20 Απριλίου σε ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο στην Κομοτηνή παρουσιάστηκε η μελέτη της Ομάδας Εργασίας που είχε συαταθεί από το ΤΕΕ. Η μελέτη καταλήγει σε σαφώς αρνητική θέση επισημαίνοντας εκτός από τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και τον προβληματισμό της σχετικά με την συμβολή αυτών των επενδύσεων στην ανάπτυξη της περιοχής. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Ομάδας Μελέτης Δρ. μηχανικός μεταλλείων κ. Γιώργος Τριανταφυλλίδης -που ας σημειωθεί ότι εργαζόταν παλαιότερα στην Μεταλλευτική Θράκης- “η μεταλλουργία χρυσού είναι ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί”.
Ο αγώνας πλέον είναι στα χέρια των κατοίκων και είναι σε καλά χέρια. Και όπως αναφερόταν στο ψήφισμα του Ν. Σιδηροχωρίου “καμιά εταιρεία και κανένα ΥΠΕΧΩΔΕ δεν πρόκειται να υπονομεύσει το παρόν και το μέλλον του τόπου μας χωρίς να μας βρεί αντιμέτωπους”.
ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΗΛΟ
EYPΩ-ΦPENO KATA TOY MIΔA...
«Kάθε είδους δραστηριότητα που θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αξία της διατήρησης των ζωνών του Προφήτη Hλία καθώς και της Δυτικής Aκτής της Mήλου, πρέπει να αποφεύγεται, ενόψει της προσεχούς ένταξης των εν λόγω τόπων στο Πρόγραμμα Natura 2000».
Aυτή ήταν η απάντηση της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής σε ερώτηση του Mιχάλη Παπαγιαννάκη σχετικά με τις δραστηριότητες της εταιρείας “Mίδας A.E.” η οποία σχεδιάζει έρευνα μεταλλευτικού χώρου χρυσού με γεωτρήσεις σε έκταση 17.760.000 τ. μέτρων στις θέσεις Προφήτης Hλίας, Xονδρό Bουνό, Kουμαριά, Kαλαμαύρος και Pαλάκι δήμου Mήλου, ζώνες οι οποίες κατά την Eπιτροπή περιλαμβάνονται στον πίνακα τόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος που έχει προταθεί από την Eλλάδα, δυνάμει της οδηγίας 92.43/EOK για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
O ευρωβουλευτής του ΣYN τόνιζε στην ερώτησή του ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της εταιρείας “Mίδας A.E.” είχε απορριφθεί από το Nομαρχιακό Συμβούλιο Kυκλάδων, ότι οι επενδύσεις σαν αυτές που προωθεί η εταιρεία ενέχουν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής και την ενδεχόμενη ρύπανση της θάλασσας λόγω της μεθόδου της κυάνωσης που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του χρυσοφόρου μεταλλεύματος και τα ιδιαίτερα τοξικά κατάλοιπα.
Παράλληλα, ο Mιχάλης Παπαγιαννάκης υπογράμμιζε τις έντονες ενστάσεις από τη συντριπτική πλειοψηφία των κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων του νησιού σε μια τέτοια επένδυση, και ζητούσε από την Eπιτροπή να παρέμβει στις αρμόδιες ελληνικές αρχές ούτως ώστε να διακοπούν οι δραστηριότητες της “Mίδας A.E.” που αφενός καταστρατηγούν την κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία και απειλούν τη δημόσια υγεία και αφετέρου οδηγούν σε σημαντικές αλλοιώσεις που αποκλίνουν σαφώς από την πολιτική της EE για μία “Oλοκληρωμένη Eυρωπαϊκή Στρατηγική των Παράκτιων Zωνών”.
Yπενθυμίζεται ότι με αφορμή τη σοβαρή οικολογική καταστροφή που σημειώθηκε στην A. Eυρώπη μετά τη διαρροή μεγάλης ποσότητας κυανίου στον ποταμό Δούναβη, ο Mιχάλης Παπαγιαννάκης είχε καταθέσει ερώτηση στην Kομισιόν ζητώντας να προβεί στην αξιολόγηση του μεγέθους της καταστροφής που έχει προκληθεί στην παροχή οικονομικής βοήθειας καθώς και στην επιβολή κυρώσεων εναντίον των υπευθύνων.
ΘΡΑΚΙΚΟ ΕΛΝΤΟΡΑΛΝΤΟ
Κλιμάκωση του αγώνα εναντίον “των επενδύσεων”
Στις 10 Φεβρουαρίου του 2000, την ημέρα που η διεθνής κοινότητα πληροφορήθηκε την διαρροή τοξικών αποβλήτων χρυσωρυχείου από την Ρουμανία, το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε την “προέγκριση χωροθέτησης του έργου: Χρυσός Σαπών Ροδόπης” αγνοώντας μάλιστα επιδεικτικά την τοπική κοινωνία και το Νομαρχιακό Συμβούλιο Ροδόπης που είχε αρνηθεί την προέγκριση χωροθέτησης. Λίγες βδομάδες αργότερα στις 27 Μαρτίου εγρίθηκε και η “προέγκριση χωροθέτησης του έργου: Χρυσός Περάματος - Πετρωτών”. Έδωσε έτσι λίγες μέρες πριν τις εκλογές το στίγμα του επαγγελόμενου “εκσυγχρονισμού”, ξεχνώντας ακόμη και τις δικές του τοποθετήσεις και αντιδράσεις “ενάντια στην προοπτική δηλητηρίασης του ανατολικού Αιγαίου” από τη λειτουργία εργοστασίου χρυσού στην Πέργαμο της Τουρκίας. Και όμως πρόκειται για την ίδια τεχνογνωσία, την ίδια παραγωγική μέθοδο της κυάνωσης, ακόμη και τους ίδιους κυρίους μετόχους -στο εργοστάσιο του Περάματος- και φυσικά για τους ίδιους κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία.
Η ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ με τεκμηριωμένη έρευνα, πρώτη, είχε αναφερθεί στη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση των δύο χρυσωρυχείων και με συνέντευξη τύπου στην Κομοτηνή στις 12 Μαρτίου του 1999 κατάφερε να αντιστρέψει το κλίμα υποστήριξης των “επενδύσεων” που έντεχνα είχαν καλλιεργήσει κάποιοι στην περιοχή εκμεταλλευόμενοι την άγνοια των κατοίκων. Την σκυτάλη του αγώνα παρέλαβαν η Επιτροπή Αγώνα, οι Οικολογικές Εταιρείες Ροδόπης και Σαπών και η Ένωση καταναλωτών που σε συνεργασία με τοπικούς πολιτιστικούς και αγροτικούς συλλόγους διοργάνωσαν εκδηλώσεις ενημέρωσης σε πολλά χωριά της Ροδόπης και ξεκίνησαν την συλλογή υπογραφών.
Και η ενημέρωση είχε άμεσο αποτέλεσμα: Μέχρι στιγμής τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων Σαπών, Ν. Σιδηροχωρίου, Μαρώνειας και Φιλλύρας με ομόφωνες αποφάσεις τους έχουν ταχθεί κατά της εγκατάστασης των χρυσωρυχείων σχεδιάζοντας μάλιστα να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση των αποφάσεων του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Τέλος στις 20 Απριλίου σε ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο στην Κομοτηνή παρουσιάστηκε η μελέτη της Ομάδας Εργασίας που είχε συαταθεί από το ΤΕΕ. Η μελέτη καταλήγει σε σαφώς αρνητική θέση επισημαίνοντας εκτός από τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και τον προβληματισμό της σχετικά με την συμβολή αυτών των επενδύσεων στην ανάπτυξη της περιοχής. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Ομάδας Μελέτης Δρ. μηχανικός μεταλλείων κ. Γιώργος Τριανταφυλλίδης -που ας σημειωθεί ότι εργαζόταν παλαιότερα στην Μεταλλευτική Θράκης- “η μεταλλουργία χρυσού είναι ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί”.
Ο αγώνας πλέον είναι στα χέρια των κατοίκων και είναι σε καλά χέρια. Και όπως αναφερόταν στο ψήφισμα του Ν. Σιδηροχωρίου “καμιά εταιρεία και κανένα ΥΠΕΧΩΔΕ δεν πρόκειται να υπονομεύσει το παρόν και το μέλλον του τόπου μας χωρίς να μας βρεί αντιμέτωπους”.
